ΛΑΥΡΙΟ
Το Λαύριο βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Αττικής. Η ευρύτερη περιοχή ονομάζεται Λαυρεωτική. Η ιστορία του Λαυρίου ανάγεται στη Νεολιθική περίοδο. Το Λαύριο ήταν διάσημο στην κλασική αρχαιότητα για τα ορυχεία αργύρου του, ενώ τα πρώτα στοιχεία για την εξόρυξη χρονολογούνται στις αρχές της Εποχής του Χαλκού, περί τα 3.200 χρόνια π.Χ
Το πλούσιο υπέδαφος και η στρατηγική θέση της αρχαίας πόλης (ακριβώς πάνω στο σημείο που τα κύρια ελληνικά εδάφη συναντούν το κέντρο του θαλάσσιου περάσματος του Αιγαίου), οδήγησαν το Λαύριο να γίνει ένας μεγάλος εξαγωγέας αργύρου και χαλκού και το λιμάνι του να αποκτήσει σημαντική αξία και να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην οικονομία του τότε γνωστού κόσμου.
Στη νεότερη ιστορία χρειάστηκαν λίγα μόνο χρόνια για να γίνει το Λαύριο πόλος έλξης για τα εμπορικά ιστιοφόρα και ατμόπλοια από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, που θα έκαναν το λιμάνι του δεύτερο σπίτι τους.
Το Λαύριο έγινε ευρωπαϊκό λιμάνι και συνέχισε να παρέχει στην διεθνή οικονομία τα πλούσια ορυκτά τους μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα μ.Χ.
Από το 1865 έως το 1873, 40.000 τόνοι ορυκτών με βάση τον άργυρο θα διακινούνταν από το λιμάνι του Λαυρίου, εκ των οποίων οι 10.000 τόνοι θα εξάγονταν στην Ευρώπη (σχεδόν το ήμισυ του συνολικού όγκου παραγωγής της Γαλλίας). Το τελωνείο του λιμένα ιδρύθηκε το 1869, ενώ το κτίριο εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα, στεγάζοντας πλέον τα λιμεναρχικές υπηρεσίες του Λαυρίου.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1870, το Λαύριο ήταν το μοναδικό λιμάνι στην Ελλάδα που φιλοξενούσε εμπορικά πλοία μεταφοράς καυσίμων και πολύτιμων ορυκτών, χωρητικότητας άνω των 1.600 τόνων. Ο 19ος αιώνας υπήρξε σταθμός για την ιστορία της Λαυρεωτικής. Οι εξορύξεις σταμάτησαν και μαζί τους όλες οι συνδεδεμένες δραστηριότητες. Η τοπική οικονομία πάγωσε.
Οι κάτοικοι της περιοχής εμπνεύστηκαν και ενθαρρύνθηκαν από την εκπληκτική κληρονομιά και την ιστορία του Λαυρίου για να επαναφέρουν την πόλη στον χάρτη, μόνο αυτή την φορά με τουριστική προσέγγιση.
Οι κάτοικοι της περιοχής εστιάστηκαν στις πολιτιστικές αξίες, που καλλιεργήθηκαν από τους προγόνους τους εδώ και χιλιάδες χρόνια, και μαζί με την υποστήριξη όλων των Ελλήνων, κατέβαλαν όλες τους τις δυνάμεις για να επενδύσουν στη δημιουργία του Λαυρίου όπως το ξέρουμε σήμερα.
Περιήγηση στο σύγχρονο Λαύριο
Πλησιάζοντας στο Λαύριο, δεν μπορεί κανείς να παραλείψει τους τεράστιους σωρούς της “σκωρίας” (εξορυκτικά φερτά αποθεματικά δευτερογενή υλικά) που περικυκλώνουν τον νότιο λόφο του λιμανιού μέχρι σήμερα.
Τα μεταλλευτικά «εργαστήρια» που έδωσαν ζωή στο Λαύριο στα αρχαία χρόνια είναι τα ίδια κτίρια που ξύπνησαν πρώτα από τον λήθαργο και έφεραν το Λαύριο στην σύγχρονη εποχή.
Φαίνεται ότι κάθε σημείο της Λαυρεωτικής είναι κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένο με τη συνεχή εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Η βιομηχανική και αρχιτεκτονική ανάπτυξη του Λαυρίου αναμειγνύεται στο χρονικό συνεχές με την καθημερινότητα των ντόπιων κατοίκων του και δημιουργεί ένα μωσαϊκό πλούσιο σε αντιθέσεις, που δίνει στην πόλη – λιμάνι χαρακτήρα και προσωπικότητα που δύσκολο θα σε αφήσει ασυγκίνητο.
Σε απόσταση 30 λεπτών οδικώς από το λιμάνι του Λαυρίου, το σχετικά νέο (21 ετών) κεντρικό αεροδρόμιο της Αθήνας Ελευθέριος Βενιζέλος, έχει συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη της πόλης η οποία διαθέτει πλέον μία μαρίνα ολυμπιακών διαστάσεων η οποία μπορεί να φιλοξενήσει εκατοντάδες σκάφη αναψυχής, ναυπηγείο για πλοία μέχρι και 600 πόδια καθώς και μία πλήρους κλίμακας υποδομή για τουριστικές υπηρεσίες και ενοικίαση γιοτ και ιστιοπλοϊκών σκαφών.
Κεντρική Πλατεία
Αν θέλετε πραγματικά να πάρετε μια πιο βαθιά αίσθηση του Λαυρίου, σας προτείνουμε να επισκεφθείτε την Κεντρική Πλατεία, όπου βρίσκεται το πρώτο δημοτικό σχολείο (χτισμένο το 1901) και το παλιό Δημαρχείο, ένα από τα παλαιότερα κτίρια της πόλης (1830) το οποίο αποτελεί εξαιρετικό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του Λαυρίου και το οποίο λειτούργησε ως το κτήριο που φιλοξενούσε τις επίσημες αρχές της πόλης για περισσότερο από έναν αιώνα (1894-1987).
Θα περάσετε επίσης μπροστά από το νεοκλασικό κτίριο «Ευτέρπη», το οποίο υπηρέτησε την πόλη ως το πολυπολιτισμικό και ψυχαγωγικό κέντρο των κατοίκων της ευρύτερης Λαυρεωτικής κατά τον 19ο αιώνα.
Τα δύο μεγαλύτερα γλυπτά που κοσμούν την κεντρική πλατεία είναι εκείνα του αγάλματος J.B. Serpieri, του ανθρώπου που ανακάλυψε το πλούσιο σε ορυκτά υπέδαφος της Λαυρεωτικής κατά τον 19ο αιώνα, και υπήρξε ο ιδρυτής της Γαλλικής Εταιρίας Εξορύξεων (French Mining Company – 1864), ο οποίος ξεκίνησε τα ορυχεία εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών.
Το άγαλμα ισορροπείται με την αντίθεση που έρχεται από μια άλλη μεριά της κεντρικής πλατείας, εκεί που βρίσκεται το γλυπτό αφιερωμένο στην επανάσταση των Ελλήνων μεταλλωρύχων (1896), και το οποίο δεσπόζει στην αυλή του Πολιτιστικού Κέντρου του Λαυρίου.
Η ιστορική αγορά είναι ο τελικός προορισμός σας στην πόλη του Λαυρίου. Δραστήρια μέχρι και σήμερα, η αγορά παράσχε όλες τις απαραίτητες προμήθειες στα μεταγωγικά πλοία που έπρεπε να εκτελέσουν το δύσκολο έργο της μεταφοράς των ορυκτών της Λαυρεωτικής στα μακρινά σύνορα της ευρωπαϊκής ηπείρου και όχι μόνο.
Χτισμένη το 1885 από την Ελληνική Εταιρεία Μεταλλευμάτων, η αγορά είναι άλλο ένα δείγμα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και φιλοξενεί ποικιλία προϊόντων και εμπορευμάτων, με το καθημερινό φρέσκο ψάρι να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας.
Μουσεία
Βορειοδυτικά του Λαυρίου θα φτάσετε στο Μουσείο Ορυκτών και Μεταλλευμάτων , που στεγάζεται στο μοναδικό σωζόμενο κτίριο του μεγάλου ατμοκίνητου “πλυντηρίου των μεταλλευμάτων” και το οποίο αποτελεί ένα πραγματικό βιομηχανικό επίτευγμα του 19ου αιώνα (1873) που κατασκευάστηκε από την Ελληνική Εταιρεία Ορυχείων.
Μέσα από τα ευρήματα και τις συλλογές του, το μουσείο θα σας ταξιδέψει στην ιστορία του Λαυρίου.
Ανατολικά του Ορυκτολογικού Μουσείου θα βρείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο που ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Το Μουσείο φιλοξενεί ευρήματα από την περιοχή που χρονολογούνται από το 5.000 π.Χ.
Τεχνολογικό Πάρκο
Πολύ κοντά στα προαναφερθέντα αξιοθέατα, βρίσκεται το Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Αρχικά αποτελούσε την βιομηχανική εγκατάσταση της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Ορυκτών, ενώ σήμερα τα περισσότερα από τα ανακαινισμένα του κτίρια φιλοξενούν το Βιομηχανικό & Εκπαιδευτικό Μουσείο καθώς και το Μουσείο Κεραμικής.
Όποιος ενδιαφέρεται για τις τέχνες και τον τοπικό πολιτισμό της Λαυρεωτικής δεν θα απογοητευτεί καθόλου από μία επίσκεψη σε αυτά τα δυο πολύ ενδιαφέροντα μουσεία.
Σιδηρόδρομος Αττικής
Στα βορειοανατολικά του λιμανιού συναντά κανείς τα κτίρια του Σιδηροδρόμου Αττικής. Το κεντρικό κτίριο “ο Ξενώνας”, δεσπόζει στην μέση του λιμανιού και φιλοξενούσε τους σιδηροδρομικούς υπαλλήλους. Σήμερα πλέον χρησιμοποιείται ως εστιατόριο. Στον Σιδηροδρομικό Σταθμό στεγάζονται επίσης τα γραφεία του Συλλόγου Κρητών. Απέναντι βρίσκεται το καφενείο του σιδηροδρομικού σταθμού, ενώ το σιδηροδρομικό αμαξοστάσιο στο πάρκο δίπλα στη λαϊκή αγορά έχει πλέον κατεδαφιστεί και έχει δώσει τη θέση του σε ένα μικρό θέατρο που φιλοξενεί επιλεγμένες από τον Δήμο πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Το Μηχανουργείο
Το κτίριο του Μηχανουργείου της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας είναι κάτι παραπάνω από ερείπια κάποιων παλιών αποθηκών του λιμανιού.
Καθώς προοριζόταν για την επισκευή των σιδηροδρομικών μηχανών και κλιβάνων, κάποτε μπορούσε να δημιουργήσει πρόσθετες μηχανολογικές κατασκευές ενώ σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του βιομηχανικού συγκροτήματος που αναπαλαιώθηκε από τον Δήμο Λαυρίου, και χρησιμοποιείται ως αίθουσα συνεδριάσεων και εκθεσιακός χώρος, ενώ φιλοξενεί και σημαντικές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Το Μηχανουργείο, καθώς και όλα τα προηγούμενα κτίρια που αναφέρονται στο παρόν άρθρο, έχουν χαρακτηριστεί από τον Δήμο Λαυρίου ως «επίσημα βιομηχανικά μνημεία».
Το φοινικόδασος
Το φοινικόδασος ή “Κυπριανός” βρίσκεται στον οικισμό των Μεταλλωρύχων. Απλωμένο στις παρυφές του οικισμού, το δάσος δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από 400 φοίνικες, λειτουργώντας ως ο βιολογικός καθαρισμός του οικισμού.
Ο “Κυπριανός” βρίσκεται στην κορυφή του φοινικόδασους και ήταν ο πρώτος βιομηχανικός οικισμός στην Ελλάδα. Μπαίνοντας στα σοκάκια του, είναι σαν να μπαίνεις σε μια χρονοκάψουλα με εικόνες από γειτονιές της Ελλάδας των δεκαετιών του ’20 και του ’30 να ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια σου!
Καμάριζα
Λίγο πριν το Λαύριο, στο χωριό Καμάριζα, πριν από 117 χρόνια, στις 7 Απριλίου 1896, ξεκίνησε η Επανάσταση των Μεταλλωρύχων. Για τους λάτρεις των εξερευνήσεων, κατά μήκος της διαδρομής Λαύριο – Καμάριζα υπάρχουν πινακίδες για αρχαία πηγάδια που επικοινωνούν με αρχαίες σήραγγες.
Λίγες εκατοντάδες μέτρα έξω από την Καμάριζα βρίσκεται το περίφημο «Χάος», μια κυκλική άβυσσος βάθους 55 μέτρων και διαμέτρου 120 μέτρων που πιθανότατα δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα από μετεωρίτη.
Παραλίες
Η ακτογραμμή της Λαυρεωτικής θα ικανοποιήσει αναμφίβολα όσους αγαπούν την ηλιοθεραπεία και το κολύμπι. Μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες είναι η παραλία του Σουνίου Πουνταζέζα, ο Πέρδικας, η ελληνική και γαλλική Σκάλα, το Νισάκι, το Οξύγονο, το Κομοβίλι, το Θορικό και η παραλία Καβοδοκάνου.
Συνδυάστε την επίσκεψή σας στο Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο ή στον αρχαιολογικό χώρο του Θορικού με μια βουτιά στα καταγάλανα νερά της Νοτιοανατολικής Αττικής και θα ανταμειφθείτε με τα πιο ευχάριστα συναισθήματα που μόνο το ελληνικό καλοκαίρι μπορεί να σας προσφέρει.
Το Νομισματοκοπείο
Το ασήμι που έβγαινε από το υπέδαφος του Λαυρίου χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην αρχαιότητα για την κοπή νομισμάτων.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου παρουσιάζει μεγάλο μέρος της ιστορίας αυτών των ορυχείων.
Ένα από τα μεγαλύτερα νομισματοκοπεία της εποχής της κλασικής Αθήνας(γνωστό και ως Αργυροπείον), είχε έδρα του το Λαύριο!
“Ασήμαντα” σημαντικά γεγονότα.
Το Λαύριο ήταν η πρώτη ηλεκτροδοτούμενη πόλη στην Ελλάδα, διέθετε τηλεφωνική υπηρεσία, σιδηροδρομική επικοινωνία και υπήρχαν πολλά παραρτήματα προξενείων.
Φωτογραφίστε
Την γαλλική σκάλα φόρτωσης (Γαλλική Αποβάθρα – Σκάλα Γαλικής). Στα ανατολικά του λιμανιού βρίσκεται ακόμη η προβλήτα φόρτωσης σιδηρομεταλλεύματος για μεταφορά στις ευρωπαϊκές χώρες, ακριβώς απέναντι από τα ερείπια των αποθηκών της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλευμάτων.
Η προβλήτα χτίστηκε το 1888 για να διευκολύνει την φόρτωση του μεταλλεύματος στα πλοία. Παρόμοιες προβλήτες έχουν μισοκαταστραφεί και θα τις βρείτε διάσπαρτες σε όλη την ευρύτερη περιοχή του Λαυρίου.
Ενώ είστε ακόμα στο Λαύριο
Απολαύστε έναν καφέ ή ούζο, ψάρι ή θαλασσινά που θα ικανοποιήσουν τη δίψα ή την όρεξή σας όσο βρίσκεστε στο Λαύριο. Ο δροσερός αέρας του Αιγαίου θα σας αγκαλιάζει καθώς ο ήλιος δύει πίσω από τις κορυφογραμμές της κοντινής Τζιάς.
Το Λαύριο υπήρξε ανέκαθεν ένας ιδανικός σταθμός ανατροφοδότησης για να φτάσει ο άνθρωπος σε ακόμα πιο μακρινούς προορισμούς. Αν φτάσατε μέχρι το Λαύριο, δεν μπορείτε απλά να μείνετε σε αυτό, καθώς το λιμάνι του σας προσκαλεί να ανοίξετε τα φτερά σας και να βρεθείτε στη μέση των πανέμορφων Κυκλάδων σε χρόνο μηδέν!
Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να επιβιβαστείτε στο πλοίο «ΜΑΚΕΔΩΝ» της Goutos Lines.
Σε μόλις μία ώρα θα βρεθείτε στη πανέμορφη Kέα. Σε 40 επιπλέον λεπτά θα φτάσετε στην μαγευτική Κύθνο.